Nieuw vlak voor de hoogaars 'Banjaard'

Stukje historie van de hoogaars 'Banjaard'

In 1932 wordt op de werf van Dirk van Duyvendijk op Tholen, door Dirk en Melis van Duyvendijk een nieuwe hoogaars gebouwd in opdracht van een garnalenvisser uit Terneuzen.
Het schip krijgt als visserijteken TH29. Helaas heeft niemand ons iets kunnen vertellen over de opdrachtgever en over de eerste eigenaar van het schip. Daarmee was het ook niet mogelijk de registratiecijfers te achterhalen. Wellicht dat toekomstig archiefonderzoek door de huidige eigenaar daar nog eens verandering in brengt. De Banjaard kan worden gekenschetst als een echte Tholense hoogaars met een lengte van 12,23 meter en een breedte van 3,80 m, gaffelgetuigd.

De hoogaars is van oorsprong het meest karakteristieke vaartuig van de Zeeuwse wateren en werd gebruikt als vracht-, veer- maar vooral als visserschip. Het type komt al voor op een schilderij uit de 17e eeuw en is mogelijk ontwikkeld uit de Middeleeuwse vrachtschepen zoals die op de bovenloop van de Maas in gebruik waren. Er zijn verschillende subtypen bekend, zoals de Vlaamse, de Arnemuidense, de Kinderdijkse en de Tholense hoogaars. Vorm en bouwwijze daarbij verschillen op onderdelen behoorlijk van elkaar. Als gemeenschappelijk kenmerk hebben ze allemaal een plat vlak, druppelvormig met de ronde kant aan de voorzijde, ter hoogte van de mast de grootste breedte en onder de sterk vallende voorsteven het diepst stekend. In het achterschip zijn vlak en gangen sterk opgebogen. Sommige deskundigen verklaren de naam van dit scheepstype dan ook uit de “opgestoken” kont. De kimplaten buigen in de boeg naar boven en raken de voorsteven een heel eind boven het vlak, aldus een driehoek vormend. Er zijn drie overnaadse huidgangen aan elke kant. Het berghout verloopt van voor tot achter in een vloeiende vallende lijn en heeft, van achteren gezien, een kenmerkende, liggende S-vorm. De hoogaars kent een zgn. vissend roer.

Al in 1936 wordt de Banjaard uit de visserij gehaald en door van Duyvendijk omgebouwd tot plezierjacht met registratienummer HB16. Wie daarbij de opdrachtgever was is ons evenzeer helaas onbekend.